آنچه در این نوشته می‌خوانید:
دستگاه تراش یکی از پرکاربردترین ماشین‌آلات در صنعت فلزکاری و تولید قطعات است. این دستگاه در بسیاری از صنایع (از خودروسازی گرفته تا ساخت قطعات دقیق پزشکی) نقش کلیدی ایفا می‌کند. با توجه به سرمایه‌گذاری بالای مورد نیاز برای خرید این دستگاه‌ها، حفظ و نگهداری صحیح آن‌ها دارای اهمیت زیادی است. استفاده نادرست، نگهداری ضعیف و بی‌توجهی به نکات فنی می‌تواند باعث کاهش شدید عمر مفید دستگاه شود و هزینه‌های سنگینی را به مجموعه تحمیل کند. در این مطلب به بررسی مهم‌ترین نکاتی که باعث افزایش طول عمر دستگاه تراش می‌شوند، می‌پردازیم تا بتوانیم از خرابی‌های زودهنگام جلوگیری نماییم.
تیم مهندسی ما در زمینه خدمات تراش CNC و منوال و خدمات فرز CNC به شما مشاوره رایگان ارائه می‌دهد.
راهکارهای افزایش طول عمر دستگاه تراش
برای افزایش طول عمر دستگاه تراش رعایت مجموعه‌ای از اصول نگهداری، آموزش، استفاده صحیح و توجه به شرایط محیطی ضروری است. هرکدام از این عوامل در کاهش استهلاک، جلوگیری از خرابی‌های ناگهانی و حفظ دقت عملکرد دستگاه نقش مهمی دارند. در ادامه به معرفی و بررسی مهم‌ترین نکات برای افزایش طول عمر دستگاه تراش می‌پردازیم:
1- نگهداری و سرویس دوره‌ای منظم
سرویس دوره‌ای منظم مهم‌ترین عامل در افزایش طول عمر دستگاه تراش است. این دستگاه‌ها به دلیل کارکرد مداوم و تحمل فشارهای مکانیکی بالا، نیازمند بررسی منظم قطعات هستند. روغن‌کاری یاتاقان‌ها و قسمت‌های متحرک از فرسودگی جلوگیری کرده و عملکرد روان دستگاه را تضمین می‌کند. همچنین بررسی وضعیت فیلترها، تسمه‌ها، سیستم خنک‌کاری و تمیزی محفظه‌ها می‌تواند از بروز اشکالات جدی جلوگیری کند. بسیاری از خرابی‌های ناگهانی در نتیجه بی‌توجهی به علائم اولیه یا سرویس‌های عقب‌افتاده هستند. بنابراین توصیه می‌شود که برای هر دستگاه، برنامه سرویس مشخصی تعیین و اجرا شود و تاریخچه‌ای دقیق از اقدامات نگهداری ثبت گردد. این رویکرد از یک سو هزینه تعمیرات را کاهش می‌دهد و از سوی دیگر موجب افزایش بهره‌وری و افزایش طول عمر دستگاه تراش خواهد شد.
2- آموزش صحیح اپراتورها
اپراتور دستگاه تراش باید فردی آموزش‌دیده، دقیق و مسئولیت‌پذیر باشد. استفاده ناصحیح از دستگاه و بی‌اطلاعی از ظرفیت‌ها و محدودیت‌های آن می‌تواند باعث ایجاد آسیب‌های جدی و کاهش عمر مفید تجهیزات شود. آشنایی کامل با عملکرد دستگاه، نحوه تعویض ابزارها، تشخیص صداهای غیرطبیعی و پاسخ به هشدارهای سیستمی از جمله مواردی است که اپراتور باید از آن‌ها به خوبی آگاه باشد. همچنین نحوه صحیح روشن و خاموش کردن دستگاه، تمیزکاری اصولی و رعایت نکات ایمنی تأثیر مستقیمی بر کاهش فرسودگی دارد. آموزش عملی همراه با به‌روزرسانی اطلاعات فنی یکی از الزامات حفظ دستگاه در وضعیت مطلوب است. در حقیقت اپراتورهای آموزش‌ندیده و نابلد یکی از بزرگ‌ترین عوامل در خرابی زودهنگام ماشین‌آلات صنعتی به شمار می‌روند.
3- استفاده از ابزار برشی باکیفیت
کیفیت ابزارهای برشی تأثیر مستقیمی بر افزایش طول عمر دستگاه تراش دارد. ابزارهای بی‌کیفیت یا نامتناسب با نوع عملیات، نه تنها باعث افت کیفیت سطح قطعه کار می‌شوند بلکه فشار اضافی به اسپیندل، سه‌نظام و یاتاقان‌ها وارد می‌کنند. این فشار می‌تواند باعث افزایش حرارت، لرزش و در نهایت خرابی قطعات حیاتی دستگاه شود. انتخاب ابزارهای برشی از برندهای معتبر اگرچه هزینه بیشتری در ابتدا دارد اما در بلندمدت به دلیل کاهش خرابی‌ها و تعویض‌های مکرر بسیار مقرون‌به‌صرفه است. علاوه بر کیفیت، تطابق ابزار با جنس قطعه، نوع عملیات و پارامترهای برشی نیز اهمیت بسیاری دارند. تیز نگه‌داشتن ابزارها و تعویض به موقع آن‌ها نیز از دیگر عوامل مؤثر در کاهش استهلاک و افزایش طول عمر دستگاه تراش است.
4- کنترل شرایط محیطی
محیطی که دستگاه تراش در آن قرار دارد، تأثیر زیادی بر عملکرد و دوام آن می‌گذارد. دستگاه‌هایی که در محیط‌هایی با گردوغبار زیاد، رطوبت بالا یا نوسانات شدید دما کار می‌کنند، بیشتر در معرض خرابی هستند. گردوغبار می‌تواند به قسمت‌های حساس دستگاه مانند سیستم کنترل، بلبرینگ‌ها و سیستم خنک‌کننده نفوذ کند و باعث کاهش راندمان یا بروز آسیب شود. رطوبت زیاد نیز ممکن است موجب زنگ‌زدگی قطعات فلزی گردد. از سوی دیگر تغییرات ناگهانی دما می‌تواند موجب انبساط یا انقباض قطعات شود که به دقت عملیات آسیب می‌زند. برای جلوگیری از بروز این مشکلات راهکارهایی از جمله نصب تهویه مناسب، کنترل رطوبت محیط و استفاده از سیستم‌های فیلتر هوا بسیار توصیه می‌شود. محیط پایدار و کنترل‌شده یکی از عوامل کلیدی در افزایش طول عمر دستگاه تراش است.
5- استفاده از سیستم‌های روان‌کاری و خنک‌کاری مؤثر
سیستم‌های روان‌کاری و خنک‌کاری نقشی حیاتی در عملکرد مطلوب و افزایش طول عمر دستگاه تراش دارند. بخش‌های متحرک مانند اسپیندل و یاتاقان‌ها هنگام کار حرارت زیادی تولید می‌کنند که اگر به درستی خنک یا روغن‌کاری نشوند دچار ساییدگی، افت دقت و یا حتی شکستگی خواهند شد. مایعات خنک‌کننده باکیفیت و روان‌کننده‌های استاندارد باید طبق برنامه و با کنترل مداوم استفاده شوند. همچنین نازل‌ها و مسیرهای عبور این مایعات باید تمیز و بدون گرفتگی باشند. انتخاب مایع مناسب برای جنس قطعه و نوع تراش نیز اهمیت زیادی دارد. استفاده از مایع بی‌کیفیت یا بی‌توجهی به سطح آن، باعث افزایش دمای قطعات و خرابی سریع دستگاه می‌شود. بنابراین رعایت این موارد از فرسودگی زودرس جلوگیری می‌کند و به حفظ دقت و افزایش طول عمر دستگاه تراش منجر خواهد شد.
6- تراز بودن پایه‌ها و موقعیت نصب
تراز بودن دستگاه تراش یکی از اصول اساسی برای شروع به کار است. اگر پایه‌های دستگاه روی سطحی ناهموار یا ناپایدار نصب شوند، در حین کار لرزش ایجاد می‌شود. این لرزش‌ها ممکن است به ظاهر ناچیز باشند اما با گذشت زمان موجب کاهش دقت عملیات، سایش نامنظم قطعات و در نهایت خرابی سازه دستگاه می‌شوند. استفاده از پایه‌های ضد لرزش و شاسی مستحکم، نصب روی بتن صاف و بدون ترک و همچنین کنترل تراز با ابزار دقیق مانند تراز لیزری یا دیجیتال از الزامات نصب صحیح دستگاه است. حتی دستگاه‌هایی که سال‌ها بدون مشکل کار کرده‌اند نیز ممکن است به دلیل نشست زمین و یا عوامل محیطی از تراز خارج شوند و نیاز به بازبینی داشته باشند. بنابراین تراز بودن یکی از عوامل پنهان اما حیاتی در افزایش طول عمر دستگاه تراش است.
7- اجتناب از بارگذاری بیش از حد
هر دستگاه تراش برای یک ظرفیت مشخص طراحی شده است و وارد کردن بار بیش از حد یا اجرای عملیات‌های سنگین مداوم می‌تواند به سیستم‌های مکانیکی و برقی آن آسیب بزند. اعمال عمق برش زیاد، سرعت پیشروی بالا یا استفاده از قطعات بزرگ‌تر از حد مجاز باعث داغ شدن، لرزش و یا حتی شکستن قطعات مهم مانند اسپیندل و موتور می‌شود. یکی از اشتباهات رایج، نادیده گرفتن دستورالعمل‌های سازنده و فشار بیش از حد به دستگاه برای افزایش سرعت تولید است اما این کار نه تنها کیفیت محصول را پایین می‌آورد بلکه موجب استهلاک شدید و هزینه‌های زیاد تعمیرات می‌شود. بنابراین بهتر است که پارامترهای برشی (مطابق با جنس قطعه و نوع ابزار) به درستی تنظیم شوند و همچنین برای کارهای سنگین از دستگاه‌هایی با ظرفیت بالاتر استفاده گردد.
8- به‌روزرسانی نرم‌افزار و سخت‌افزار دستگاه‌های CNC
در دستگاه‌های تراش CNC، سیستم کنترل عددی (NC) به عنوان مغز متفکر دستگاه عمل می‌کند. عملکرد روان، دقیق و بدون خطای این سیستم تأثیر مستقیمی بر سلامت مکانیکی کل دستگاه دارد. استفاده از نسخه‌های قدیمی نرم‌افزار و یا نبودن درایوها و PLCها می‌تواند باعث بروز خطا، توقف‌های ناگهانی و حتی برخورد ابزار با قطعه شود. همچنین با گذشت زمان، قطعات الکترونیکی ممکن است ضعیف یا ناپایدار شوند و نیاز به تعویض داشته باشند. بررسی مداوم لاگ خطاها، اجرای تست‌های دوره‌ای و همچنین به‌روزرسانی نرم‌افزار کنترل CNC از طریق منابع معتبر گامی مهم در حفظ سلامت دستگاه است. این به‌روزرسانی‌ها معمولاً باعث بهینه‌سازی عملکرد و رفع اشکالات نرم‌افزاری نیز می‌شوند.
9- ثبت سوابق عملکرد و تعمیرات
ایجاد و نگهداری یک دفترچه یا فایل دیجیتال برای ثبت سوابق عملکرد و تعمیرات دستگاه تراش می‌تواند به پیشگیری از خرابی‌های تکراری کمک کند. در این سیستم باید مواردی مانند تاریخ‌های سرویس، نوع عملیات انجام‌شده، ابزارهای استفاده‌شده، خطاهای رخ‌داده و قطعات تعویض‌شده ثبت گردد. با این روش تیم فنی می‌تواند الگوهای خرابی را شناسایی کرده و اقدامات پیشگیرانه را انجام دهد. همچنین این اطلاعات در زمان فروش دستگاه، انتقال به واحد دیگر و یا تنظیم قراردادهای نگهداری بسیار ارزشمند است. استفاده از چک‌لیست‌های روزانه و هفتگی برای اپراتورها نیز باعث افزایش دقت در پایش وضعیت دستگاه و جلوگیری از سهل‌انگاری می‌شود. بنابراین سابقه‌نگاری دقیق یکی از روش‌های مؤثر در کاهش خرابی‌های ناگهانی و افزایش طول عمر دستگاه تراش است.
10- استفاده از برق پایدار و ایمن
دستگاه تراش برای عملکرد صحیح به برق پایدار نیاز دارد. نوسانات برق، قطع و وصل ناگهانی و یا افت ولتاژ می‌تواند باعث بروز آسیب‌های جدی در قطعات الکترونیکی مانند درایوها، PLC، موتورهای الکتریکی و نمایشگرها شود. استفاده از استابلایزر (تثبیت‌کننده ولتاژ)، UPS (منبع تغذیه اضطراری) و سیستم ارت‌گیری قوی از جمله اقداماتی است که می‌تواند از بروز این آسیب‌ها جلوگیری کند. همچنین توصیه می‌شود که دستگاه تراش از مدارهای پرمصرف دیگر جدا شده و اتصال الکتریکی آن به صورت مستقل و محافظت‌شده انجام گیرد. همچنین بررسی منظم کابل‌کشی‌ها و تابلو برق دستگاه نیز برای افزایش طول عمر دستگاه تراش ضروری است. بنابراین رعایت نکات ایمنی برق یکی از پایه‌های اصلی برای افزایش طول عمر دستگاه تراش و حفظ ایمنی اپراتور محسوب می‌شود.
مشاوره رایگان و تخصصی
در شرکت کنکاش طرح نوین، خدمات فرز CNC و منوال و تراشکاری CNC و منوال قطعات صنعتی، به صورت تخصصی و در تهران انجام می‌شود.
برای دریافت مشاوره رایگان با شماره 02166803043 تماس حاصل فرمایید.
